SMART

10 februari 2019 – Marijke Volgers

Als ambulant begeleider GGZ binnen de WMO kom ik thuis bij mensen met psychische of psychiatrische problematiek die het tijdelijk of langdurig niet zelfstandig redden. Mijn taak is om samen met hen te kijken hoe zij het wel (weer) redden, gestuurd door een aantal doelen waarvoor het wijkteam een indicatie afgaf.
Klinkt mooi, of niet? En dat is het ook. Tenminste: het stuk waarbij ik bij mensen thuis kom en met hen aan de slag ga om hen te ondersteunen bij het uitvoeren van taken of bij het leren deze taken (weer) zelf te gaan doen. Dat is prachtig en zeer dankbaar werk. Het is geweldig om mensen te zien groeien en allerlei dingen weer zelf op te zien pakken en het is ook machtig mooi om te zien hoe permanente ondersteuning betekent dat iemand stabiel wordt en blijft en daarmee een zo normaal mogelijk leven kan leiden.
Maar sinds 2015 valt deze ondersteuning onder de WMO en wordt deze betaald door gemeenten die van het rijk direct een budget kregen wat kleiner was dan het budget dat het rijk hier vanuit de AWBZ eerder aan uitgaf. En dat betekende dat er druk op de ketel kwam, want het geld dat er wel was, moest zo efficiënt mogelijk uitgegeven gaan worden.
En dus gingen gemeentes flink aan het sturen op resultaten en efficiënte zorg. Zorg die daarmee vrij snel juist daardoor minder efficiënt werd. Zo moet ik als begeleider een begeleidingsplan maken, waarin leerdoelen SMART verwoord zijn: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. En dat betekent dat een leerdoel er als volgt uit kan komen te zien: “Kees kan per 1 januari 2020 zelfstandig koken.”
Klinkt nog vrij logisch, toch? Daar kan ik als begeleider nog best op sturen, ook al geeft het Kees wel meteen stress: “Wat nou als ik dat dan nog niet kan?”
Het wordt iets minder logisch als Kees een berg schulden heeft en halen van het doel afhankelijk wordt van hoe snel en welwillend andere partijen mee gaan werken: “Op 1 januari 2020 heeft Kees een afbetalingsregeling met de schuldeisers afgesproken en vindt er maandelijkse aflossing plaats.” Heel leuk als ik als begeleider al die partijen zo zou kunnen aansturen dat ze dat ook echt gaan doen, maar de dagelijkse praktijk leert helaas dat die partijen doorgaans minder snel willen werken dan ik als begeleider graag zou willen. En dan haal ik als begeleider het gestelde doel niet, terwijl anderen tegenwerken. En eigenlijk was het ook niet mijn doel, toch, maar dat van de cliënt, want die wil het liefst zo snel mogelijk van die schulden af zijn. Het feit dat mijn cliënt er last van heeft, zorgt er in zichzelf echt wel voor dat ik als begeleider alles uit de kast haal om dat doel zo snel mogelijk te behalen.
En het wordt helemaal tragisch als het om dingen gaat die lastig concreet te meten zijn: “Op 1 januari 2020 is Kees stabiel.” Hoe meet je dat, hoe maak je dat concreet? Want dat is namelijk helemaal niet SMART. En dus ga je concretiseren op deelgebieden en verlies je in dat opdelen van het geheel de grotere som.
Want als je inzet op stabiel zijn, kun je als begeleider alles aangrijpen wat langskomt om daar aan te werken en op het eind van de rit concluderen dat je heel veel hebt gedaan om die stabiliteit te bewerkstelligen. Als je echter inzet op de deelgebieden, maar er komen andere dingen langs die meer prioriteit moeten krijgen, (want zo gaat het in het leven), heb je op papier niet gewerkt aan de gestelde doelen en heb je ze dus ook niet behaald. Met het gevaar dat de gemeente jouw organisatie kort op het budget, omdat je je doelen niet of niet voldoende haalt. Terwijl ondertussen je cliënt veel beter in z’n vel zit dan een jaar tevoren en er zich veel minder problemen voordoen in zijn leven.
Maar omdat de financiering van de zorg die ik geef, afhankelijk is van de vraag of de gemeente betaalt, moet ik dingen af gaan vinken. Dingen die in zichzelf niet verkeerd zijn, maar vreselijk in de weg gaan zitten als ze op afvinklijstjes komen te staan. Want dat afvinken kost een hoop tijd, leidt tot kokervisie en zorgt ervoor dat de focus verlegd wordt van de cliënt naar het voldoen aan de eisen.
Het kan simpeler. Het voert nu te ver om daar op in te gaan, daar wordt dit stuk veel te lang van, maar het kan simpeler. Laten we dat vooral gaan doen. Wordt de zorg weer efficiënt van. En daarmee een stuk goedkoper…

Advertentie